Biên tập sách không phải là định hướng trong những ngày đầu viết lách, không phải là công việc yêu thích từ thuở bé, cũng chẳng phải là mình nguyện ý chọn. Nhưng nhờ cơ duyên viết cuốn sách đầu tay, mình may mắn nhận được nhiều dự án liên quan đến sách, trong đó có phần việc biên tập. Từ đó đến nay, mình vẫn nhận biên tập sách và dần dần yêu công việc này hơn.
Cơ duyên đến với nghề biên tập sách
Thời điểm mình bắt đầu biên tập tác phẩm đầu tiên là năm cấp 2. Khi đó, mình được giao nhiệm vụ soát lại từng bài, kiểm tra chính tả, lặp từ trong các bài viết được chọn để đăng trên báo tường.
Mãi đến năm cấp 3, mình trở thành người biên tập chính cho tập san của lớp. Lúc này, mình không chỉ là soát lỗi chính tả nữa mà còn đọc, biên tập để bài viết làm sao cho hay hơn.
Những năm tháng học trò, mình chưa biết gọi tên công việc đó là gì.
Sau này, trở thành Writing Mentor, ngoài việc đào tạo viết lách qua các buổi gặp mặt online, mình còn sửa bài vở liên tục cho học viên. Tương tự công việc Content Writer cũng thế, mình đọc bài thật kỹ, nghiền ngẫm và đưa ra góp ý cho các cộng tác viên.
Lúc ấy, mình chợt nhận ra bản thân mê trò “vạch lá tìm sâu” trong mỗi bài viết của các bạn như thế nào. Mình thích tìm lỗi, sửa lỗi và đưa ra ý kiến đóng góp để biến tác phẩm bình thường thành một tác phẩm xuất sắc. Thế nhưng, lúc đó vẫn chưa có tên gọi cho sở thích này.
Cho đến khi trở thành một tác giả sách, một Ghostwriter chuyên viết sách thuê cho các cá nhân, mình bắt đầu chia sẻ câu chuyện làm sách trên duongstory.com. Những bài viết nhanh chóng xếp thứ hạng cao trên Google, nhờ đó mình cũng được biết đến nhiều hơn.
Rồi một ngày đẹp trời, mình nhận được một email của bạn cựu nha sĩ ở Hà Nội. Bạn hỏi mình về chuyện xuất bản và mong muốn mình là người biên tập cuốn sách đầu tay của bạn. Và thế là lúc ấy, mình chính thức trở thành biên tập sách và làm việc theo hình thức tự do.
Cuốn sách đầu tiên mà mình biên tập
Cuốn sách đầu tiên mà mình biên tập thuộc chủ đề Tâm lý học và Khoa học não bộ, có độ dài 110.000 từ. Nhiệm vụ của mình là biên tập nội dung sao cho dễ đọc, dễ hiểu; đồng thời tác giả cũng muốn giảm dung lượng xuống còn 80.000 từ.
Mình đã biên tập liên tục trong vòng 2-3 tháng, gần như ngày nào cũng làm việc với con chữ. Kết quả sau tháng ngày làm việc kỷ luật, mình đã hoàn thành trọn vẹn công việc, khi đưa ra những định hướng, góp ý về bản thảo. Nhờ đó bản thảo đã giảm xuống còn 75.000 từ nhưng vẫn đảm bảo truyền tải đầy đủ nội dung gốc, cách truyền đạt dễ hiểu, gần gũi và thuyết phục hơn.
Sau cuốn sách đầu tiên, mình liên tiếp nhận được dự án biên tập sách văn học (thể loại truyện ngắn/tản văn). Thực ra đây là thế mạnh của mình, bởi trước kia mình là học sinh chuyên Văn, có nhiều bài tản văn đăng báo, đạt giải thưởng trên báo Thanh Niên, Tuổi Trẻ. Đặc biệt, mình còn xuất bản cuốn tản văn Nằm nghe gió thổi sau hè và nhận được nhiều đánh giá tích cực.
Cuốn sách thứ 2 mà mình biên tập mang tên Chuyện ngày bé, được xuất bản vào tháng 4.2025 và nhanh chóng hết hàng ngày từ ngày đầu pre-order. Thậm chí Chuyện ngày bé còn được xuất hiện trên VTV và được đón nhận trong Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 21.4.2025. Với một người biên tập, mình thật sự tự hào.
Đọc thêm:
Nên viết rồi biên tập hay vừa viết vừa chỉnh sửa?
Viết sách để xây dựng thương hiệu cá nhân – Lan tỏa giá trị bằng con chữ
Mình đã bán cuốn sách đầu tiên như thế nào? (Kinh nghiệm bán sách tự xuất bản)
Nghề chấp bút sách: Không chỉ đơn giản là nghe và viết lại, không phải hào nhoáng lung linh
Biên tập sách – công việc nhiều tiềm năng
Biên tập sách là một giai đoạn cần có trong quá trình hoàn thiện bản thảo. Nhiều tác giả nghĩ rằng nghĩ cuốn sách mình viết ra hoàn hảo không có điểm chê, nhưng thực tế sẽ có những nội dung cần phải cắt bỏ hoặc thay đổi để phù hợp với quy định xuất bản.
Hơn nữa, công việc của người biên tập không chỉ tìm ra lỗi và sửa, mà còn nhận xét, đưa ra những ý kiến để giúp tác giả có một bản thảo chất lượng nhất. Khi nội dung chất lượng, hấp dẫn và độc đáo, cuốn sách sẽ được đón nhận nồng nhiệt và lan tỏa rộng khắp hơn.
Ngay cả sách Nằm nghe gió thổi sau hè của mình cũng trải qua quá trình biên tập trước khi gửi đến Nhà xuất bản Văn học để xét duyệt. Hay những cuốn sách mà mình chấp bút đều trải qua quá trình biên tập trước khi gửi đến các đơn vị phát hành sách. Nếu nhu cầu viết sách còn, thì cơ hội dành cho biên tập viên sách vẫn còn.
Nhiều người thường nghĩ, biên tập viên sách rất quyền lực, là người đưa ra mọi quyết định cuối cùng cho cuốn sách. Tuy nhiên với trường hợp tự xuất bản, việc giữ lại hay xóa bỏ nội dung nào đó vẫn là quyền của tác giả (trừ trường hợp có những yếu tố vi phạm quy định cần phải cắt bỏ). Người biên tập can thiệp quá sâu khiến cho tác phẩm mà đưa ra những góp ý, điều chỉnh để cho ra tác phẩm trọn vẹn nhất, đảm bảo theo mong muốn của tác giả.
Đến với công việc biên tập sách là một cơ duyên, nhưng yêu thích là vì được đắm mình trong câu chuyện của khách, được đọc, nghiền ngẫm và đánh bóng để tác phẩm trở nên tốt hơn. Với mình, biên tập một cuốn sách không chỉ là chuyện chỉnh sửa nội dung mà còn đồng hành theo sát tác giả trong quá trình xuất bản và truyền thông. Mình không muốn nhận tiền mỗi khi hoàn thành nhiệm vụ, mà muốn cuốn sách có dấu ấn của mình được đến với nhiều độc giả hơn. Đó mới là một hành trình ý nghĩa.
