Tiết trời tháng Hai dịu dàng, dù Tết đã qua nhưng hơi ấm của mùa xuân vẫn còn ở lại. Mình ngồi trong căn phòng, viết đôi dòng kỷ niệm hành trình viết lách hơn 3 năm. Dạo gần đây, mình nhận được nhiều câu hỏi về công việc freelance writer và chính vì vậy, mình quyết định viết bài này. Gửi đến bạn những cách làm mới bản thân để bắt đầu hành trình viết lách tự do trong năm nay nhé.
Dọn dẹp các kênh để viết
Trước khi đọc tiếp, bạn thử trả lời những câu hỏi sau nhé:
– Bạn dự định sẽ viết bằng công cụ gì? (viết trong sổ tay hay viết trên máy tính)
– Bạn dự định sẽ đăng bài ở đâu? (Facebook cá nhân, Fanpage hay website)
– Trong số những kênh mà bạn có, hiện trạng từng kênh như thế nào (đã tạo rất lâu nhưng chưa đăng bài, vừa mới tạo,…)?
Mình biết bạn rất nóng lòng để bắt đầu hành trình viết lách tự do. Nhưng đầu tiên, đừng vội viết ngay mà hãy dọn dẹp lại các kênh mà bạn muốn viết trong năm nay bằng cách: sắp xếp lại nội dung cũ khoa học và hợp lý; xóa những nội dung không phù hợp với mục tiêu sắp đến; bổ sung những thông tin cần có (Với Fanpage hoặc Facebook cá nhân, bạn thêm slogan, ảnh đại diện, ảnh bìa, bài thông báo ghim ở đầu trang. Với website, bạn cần xem lại trang chủ và các trang liên quan, điều chỉnh nội dung nếu cần).
Lập kế hoạch nội dung
Nếu không có kế hoạch, mình chẳng thể vận hành được nội dung cho group Facebook, Facebook cá nhân, website và hàng tá dự án với khách hàng. Một kế hoạch tổng thể giúp mình cần biết phải làm gì với 2, 3 tháng tới hoặc trong 1, 2 năm đến. Một kế hoạch cụ thể và chi tiết giúp mình biết sẽ phải làm gì trong hôm nay, trong 2 giờ kế tiếp.
Với mỗi kênh, bạn nên lập kế hoạch riêng. Kế hoạch không cần quá cầu kỳ hoa mỹ, bởi vì việc thực thi sao cho hiệu quả mới là điều quan trọng. Bạn chỉ cần liệt kê những ý tưởng mà mình sẽ viết, thời gian hoàn thành và thời gian đăng bài, vậy là đủ. Nhờ đó mà mình chưa bao giờ bí ý tưởng, bởi vì mỗi khi vào vào bảng kế hoạch, mình luôn nghĩ thêm nhiều thứ hay ho để thêm vào. Và kế hoạch cứ như niêu cơm Thạch Sanh, mỗi lúc một nhiều hơn, chưa bao giờ vơi đi.
Đọc sách về viết
– Trong kệ sách nhà bạn, có cuốn sách nào liên quan đến viết không?
– Bạn từng đọc một trong số chúng?
Nếu câu trả lời là “không” hoặc “chưa”, vậy thì bạn chưa sẵn sàng bắt đầu hành trình viết lách tự do. Chỉ viết thôi là chưa đủ nếu bạn muốn tự tin đi giữa thị trường viết lách đầy biến động, khi mà vô vàn cây viết xuất sắc xuất hiện, khi mà AI lên ngôi. Vậy nên, chuẩn bị cho mình một vài cuốn sách để đọc, học là một cách phát triển bản thân hiệu quả.
Bạn thử lấy giấy bút và lên danh sách một vài cuốn sách sẽ đọc trong năm nay như là: sách về viết lách, content, marketing. Song song với đó, nhớ chuẩn bị một cuốn sổ thật dày nữa nhé, để ghi chú lại kiến thức hay ho mà mình tiếp thu được.
Đọc thêm:
10 công việc viết lách mà bạn có thể theo đuổi
Gợi ý 7 cách viết tiêu đề cho bài quảng cáo bán hàng
Khóa học viết lách dành cho newbie – nhập môn nghề viết
Mình đã áp dụng kỹ thuật storyselling để bán được “hàng” như thế nào?
Theo dõi các kênh liên quan
Đọc sách để thu nhặt kiến thức, sau đó theo dõi một vài kênh yêu thích liên quan đến viết để học hỏi những trải nghiệm, kinh nghiệm từ họ. Thậm chí những kênh này đôi khi lại nguồn cảm hứng giúp bạn có thêm ý tưởng, thêm sự sáng tạo, thêm động lực khi viết.
Một số trang về marketing, về sách như:
– Các Fanpage của Nhà xuất bản sách để cập nhật tin tức về các cuốn sách mới
– Diễn đàn về content, marketing hoặc viết lách nói chung trên mạng xã hội Quora
– Fanpage/Facebook của nhà văn, nhà thơ như Nguyễn Nhật Ánh, Nguyễn Ngọc Tư, Nguyễn Thiên Ngân hoặc chuyên gia về content như Phùng Thái Học, chuyên gia thương hiệu Nguyễn Đức Sơn
– Website về viết lách, marketing như MasterClass, HubSpot, Medium, Daily Writing Tips hoặc duongstory.com.
Tham gia cộng đồng viết
Mỗi khi mentoring cho các học viên, mình thường hay bảo, tham gia sinh hoạt tại các cộng đồng viết, kỹ năng của bạn sẽ cải thiện hơn rất nhiều. Lý do vì những cộng đồng luôn có nhiều người viết giỏi, họ là chuyên gia, những người có chuyên môn. Và nếu may mắn nhận được phản hồi, góp ý của họ, bạn sẽ tích lũy được kinh nghiệm quý giá để bắt đầu hành trình viết lách tự do của mình.
Tại các cộng đồng, bạn còn được học kiến thức, mẹo viết lách; đọc những câu chuyện của người trong nghề; bỏ túi một vài cuốn sách hay và bạn cũng có thể chia sẻ những cuốn sách thú vị đã đọc, những bài học viết lách đã trải qua.
Một số group viết chất lượng để bạn thoải mái “múa bút” như là:
– Ngày đẹp trời để viết (group của mình)
– Tâm sự con sen
– Từ viết lách đến viết sách
– Người đọc sách
Luôn có sổ, bút bên cạnh
Một gợi ý giúp bạn bắt đầu hành trình viết lách tự do, là có một cuốn sổ tay và bút luôn bên cạnh. Mình đã duy trì thói quen mang sổ, bút theo bên mình trong hơn 3 năm qua, và thú thật là có những nội dung vài ngàn từ được viết tay.
Chẳng hạn, bản thảo sách Nằm nghe gió thổi sau hè mà mình xuất bản năm 2023 được viết tay trên giấy. Một số nội dung cho khách hàng cũng được mình viết tay trong khi quên mang máy tính theo. Với mình, viết tay cũng là cách để tăng khả năng sáng tạo, rèn luyện tính kiên nhẫn.
Mua một (vài) cuốn sổ để ghi chép bất kỳ điều gì trong cuộc sống, giống như một dạng nhật ký, cách này sẽ giúp bạn như được trò chuyện để giải tỏa. Ngoài ra bạn cũng ghi chú công việc hay lập kế hoạch trong sổ đều được.
Một cuốn Từ điển tiếng Việt
Một trong những cuốn sách giúp làm giàu vốn từ khi viết mà mình tích cực giới thiệu cho mọi người viết là Từ điển tiếng Việt. Mỗi khi gặp một từ nào đó nhưng lại phân vân không biết nghĩa chính xác của từ, bạn có thể tra cứu. Bên cạnh đó, Từ điển còn cung cấp nhiều từ tiếng Việt độc đáo, ấn tượng hoặc từ cũ/từ cổ phù hợp với người yêu chữ nghĩa.
Ngoài Từ điển, bạn còn tham khảo thêm các đầu sách mà mình giới thiệu thông qua bài viết: 10 cuốn sách giúp bạn tăng vốn từ, chữa bí từ khi viết
Trên đây là một số kinh nghiệm của mình dành tặng các bạn newbie để bắt đầu hành trình viết lách tự do. Dĩ nhiên, đây chỉ là những gợi ý để bạn bắt đầu, và trên hành trình đó, bạn còn phải bổ sung kiến thức nữa. Đó có thể là tham gia các khóa học viết, các workshop hay các dự án thực tế để có kinh nghiệm nữa nhé.
