Bạn đang gặp khó khăn khi duy trì việc viết hằng ngày? Bạn cảm thấy không thể tập trung được mỗi khi ngồi vào bàn hoặc là thường xuyên bí từ/bí ý tưởng? Vậy thì hành động dưới đây sẽ giúp bạn giải quyết được khó khăn khi viết.
Cải thiện tình trạng bí từ
Trong những buổi thảo luận viết lách, câu hỏi mình thường xuyên nhận được là làm thế nào để cải thiện vốn từ. Thực tế, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Một bạn học viên của mình đang sinh sống và làm việc tại Mỹ, dùng tiếng Anh như một ngôn ngữ chính. Và vì không thường xuyên sử dụng tiếng Việt khi nói lẫn viết, dẫn đến vốn từ của các bạn hẹp dần.
Lại có bạn lạm dụng AI để viết một thời gian dài, thậm chí dùng AI để viết những điều đơn giản. Không hình thành thói quen tư duy suy nghĩ, lâu dần bạn không còn khả năng tự nghĩ ra từ mới hay cách diễn đạt khi viết. Mình không bài xích AI, nhưng cần sử dụng hợp lý để tránh làm thui chột kỹ năng của bản thân.
Bí quyết cải thiện: Bạn lựa chọn những cuốn sách của tác giả Việt, đặc biệt là dòng sách Văn học để cải thiện vốn từ, cách diễn đạt như Gió lạnh đầu mùa, Hà Nội băm sáu phố phường, Thư tình gửi một người, Nằm nghe gió thổi sau hè,… Sau đó, có thể tìm thêm các đầu sách khác để học thêm từ ngữ mới. Ngoài ra, học từ vựng bằng cách đọc bài viết của người khác cũng là một cách hay. Một số trang chia sẻ về tiếng Việt cực hữu ích như Tiếng Việt giàu đẹp, Ngày ngày viết chữ,… Với mỗi từ hay cóp nhặt được, bạn ghi chú vào sổ tay và dùng trong bài viết. Bởi chỉ nếu ghi lại nhưng không áp dụng, bạn sẽ quên ngay từ hay vừa học.
Để ý tưởng luôn dồi dào
Có một câu chuyện thú vị là, trong một lần giao bài tập, mình cho bạn mentee 2 lựa chọn: Hoặc viết theo chủ đề được giao hoặc viết tự do (theo ý thích). Bạn ấy đã không ngần ngại lựa chọn cái chủ đề tự do, và kết quả là bạn không biết viết gì. Ngay sau đó, mình giao cho bạn chủ đề cụ thể, bạn lại vò đầu bứt tai vì không có ý tưởng để viết. Bạn thấy đấy, chọn theo cách nào thì bạn ấy cũng bị bí ý tưởng, không biết viết gì. Lý do từ đâu?
Một phần vì bạn ấy chưa có thói quen gạch ra các ý tưởng có trong đầu, hoặc liệt kê ra rồi nhưng lại chưa biết cách hiện thực hóa ý tưởng thành câu từ. Thậm chí có những khi trong đầu bạn xuất hiện quá nhiều thứ khiến bạn rối rắm chẳng biết viết gì.
Khi bí ý tưởng, bạn thường làm gì? Cố ngồi vào bàn để nặn xem có ý tưởng nào hay ho không hay là bỏ dở đó và đi làm chuyện khác?
Bí quyết cải thiện: Viết liên tục nhiều năm nay, mình nhận ra bí quyết để có ý tưởng chính là viết càng nhiều, quan sát càng nhiều, đọc và ghi chép càng nhiều. Nghe thì có vẻ đơn giản nhưng không phải bạn nào cũng chịu khó áp dụng. Ghi lại ý tưởng vào sổ, một ngày nào đó bạn sẽ có hàng trăm, thậm chí hàng ngàn ý tưởng để viết.
Và sau khi đọc bài này, bạn thử dừng lại một chút, lấy giấy và sổ bút ra xem, liệu có ý tưởng nào lóe lên trong đầu bạn không, thử ghi chép lại nhé.
Tự biên tập sau khi viết
Nếu bài viết của bạn có quá nhiều lỗi, đôi khi không phải do kỹ năng viết của bạn chưa tốt, mà có thể bạn bỏ qua bước tự biên tập bài viết. Một số người viết thường bỏ qua bước này vì cho rằng nó không quan trọng, nhưng với kinh nghiệm biên tập sách và tư vấn xuất bản, mình cho rằng biên tập quan trọng không kém viết bài.
Bí quyết cải thiện: Bạn không cần phải sửa lại ngay sau khi viết, hãy để việc đó sau cùng. Bởi vì khi vừa viết xong, đôi mắt của bạn đã quá mỏi mệt và cần được nghỉ ngơi. Đôi mắt được thư giãn, sẽ nhìn mọi thứ sáng tỏ hơn, lúc này bạn có thể nhìn ra những lỗi mà khi viết mình không phát hiện ra. Thời điểm tốt để biên tập là trong không gian yên tĩnh, bạn hoàn toàn tập trung và cách 3, 4 tiếng sau khi bạn viết xong.
Đọc thêm:
Làm nghề viết là viết content?
7+ câu hỏi bạn cần trả lời khi tự xuất bản sách
Khóa học viết lách dành cho newbie – nhập môn nghề viết
Thực hành viết mỗi ngày từ những phương pháp đơn giản sau
Nghỉ ngơi để tái tạo năng lượng
Mình từng chia sẻ câu chuyện viết liên tục với 10.000 từ trong một ngày. Tuy nhiên thời gian bắt đầu viết vào năm 2021, mình không thể viết nhiều như vậy được vì ngồi lâu sẽ bị đau lưng, tay chân nhức mỏi. Thậm chí viết liên tục sẽ khiến đầu óc không tỉnh táo, chất lượng bài viết giảm đi.
Nhiều cây viết mới cũng thường gặp khó khăn khi viết nhiều, dẫn đến dễ bị mệt mỏi hay nhanh chóng kiệt sức vì viết liên tục. Nhưng thực tế, bạn có thể viết nhiều hơn mà vẫn cảm thấy khỏe khoắn – chỉ cần áp dụng đúng cách.
Bí quyết cải thiện: Ví dụ, bây giờ mình dễ dàng viết 10.000 từ/ngày mà không cảm thấy đuối sức, lý do là vì kết hợp viết và nghỉ ngơi. Một số phương pháp giúp bạn viết năng suất hơn nhưng vẫn đảm bảo tinh thần khỏe mạnh như là Pomodoro (vừa viết vừa nghỉ) hoặc phương pháp AS. Đọc thêm bài viết: 5+ phương pháp giúp bạn tập trung hơn, viết nhiều hơn để hiểu rõ hơn nhé.
Bài viết không đạt chất lượng?
Có một độc giả từng gửi email về cho mình tâm sự, rằng viết một thời gian, bạn ấy hoài nghi về năng lực của bản thân. Và những hoài nghi này có cơ sở vì bạn thường xuyên nhận được phản hồi từ sếp rằng bài viết không đạt (thậm chí bị yêu cầu viết lại).
Bí quyết cải thiện: Nếu bạn cảm thấy bài viết của mình không đạt chất lượng? Nếu bạn nghi ngờ kỹ năng chuyên môn của mình chưa tốt? Vậy thì lúc này… ngừng viết ngay lập tức. Thay vì ngồi viết thêm nhiều bài khác và kết quả tương tự, bạn thử dừng lại một chút, nghiên cứu lại những gì mình đã viết, xem cần cải thiện gì không.
Nếu đó là một bài viết cá nhân, thử xem câu từ đã hợp lý chưa, có từ ngữ nào sai chính tả không, câu văn nào khó hiểu không. Nếu đó là bài content, xem lại bài viết súc tích và hấp dẫn chưa, hình ảnh đã thu hút chưa,…
Mình tin là ai cũng từng gặp khó khăn khi viết kể từ khi mới bắt đầu, nhưng quan trọng là chúng ta xác định được nguyên nhân và tìm phương án cải thiện hợp lý. Và đừng quên là, sẽ có những lúc bạn gặp chông gai, nhưng không phải lúc nào cũng cứ vội vàng tiến lên mà biết chậm lại, nghĩ sâu để tìm cách vượt qua. Trong viết lách, không phải lúc nào dừng lại cũng là thua cuộc, dừng lại cũng là một cách để đi lên.
