Công việc writing mentor giúp mình tiếp xúc với nhiều bạn khác nhau, nhờ đó hiểu rõ một trong những hạn chế khiến các bạn viết chưa tốt là nghèo nàn vốn từ, bí từ khi viết.
Một học viên của mình đã dùng từ “giao diện” để chỉ về “gương mặt” khi viết. Hoặc một bạn khác luôn sử dụng từ “mindset” trong mọi bài viết hoặc cuộc nói chuyện vì không tìm được từ tiếng Việt phù hợp.
Mình nhận thấy có rất nhiều bạn rơi vào tình trạng bí từ, thiếu vốn từ khi nói và viết. Một số lý do dẫn đến tình trạng bí từ khi viết là do:
– Do thường xuyên đọc những bài viết nước ngoài và sử dụng Google dịch, dẫn đến từ ngữ, văn phong chưa hợp lý.
– Do lạm dụng từ ngữ nước ngoài trong nói chuyện, viết lách dẫn đến tạo thành thói quen, không tìm được từ thay thế phù hợp.
Dựa trên những thực trạng đó, cùng với việc cố vấn, hướng dẫn cho hơn 120 học viên, mình nhận ra một số đầu sách sau có thể giúp bạn cải thiện vốn từ vựng hiệu quả.
Nằm nghe gió thổi sau hè
Nằm nghe gió thổi sau hè là cuốn tản văn với hơn 40,000 chữ được mình xuất bản năm 2023. Cuốn sách là những câu chuyện tuổi thơ mà đôi khi bạn sẽ thấy bóng dáng mình trong đó. Là những lần trốn ba má ra đồng bắt con cá rô đồng; là những khi chăn bò trên đồi hái sim tím. Là những lần thấy máy bay trên bầu trời xanh thẳm rồi chạy ùa ra ngước nhìn theo và thả luôn ước mơ vào đó. Hay những lần nằm võng đung đưa, nghe mùi thiên lý thoảng thơm rồi chìm vào giấc ngủ ban trưa.
Và mình tin chắc bạn sẽ học được nhiều từ vựng hay ho, đặc biệt có thể áp dụng trong viết sáng tác hoặc viết nội dung về thương mại.
Tham khảo mua sách tại:
– Tại mình (có chữ ký và lời đề tặng từ tác giả là mình)
– Trên Tiki, Shopee hoặc Fahasa
– Trên Tri Thức Trẻ Books
Gió lạnh đầu mùa (Thạch Lam)
Mình đề cử cuốn sách này trong danh sách những cuốn sách nên đọc bởi đơn giản nó được viết từ một nhà văn Việt. Và những câu chuyện ngắn trong cuốn sách đều lấy bối cảnh từ làng quê Việt. Tất cả những điều đó tạo nên một tác phẩm có văn phong thuần Việt, ngôn từ dễ hiểu.
Bạn sẽ bắt gặp những nhân vật khác nhau trong từng hoàn cảnh khác nhau, mang đến cho bạn góc nhìn về tuổi thơ, làng quê, tình cảm đầu mùa rất thực. Không thể phủ nhận cuốn sách mang chút màu sắc u ám, nặng nề vì lột tả những sự thật trần trụi trong xã hội, tuy nhiên vẫn có những điểm sáng là vài truyện khá nhẹ nhàng.
Tham khảo mua sách tại: Shopee hoặc Tiki
Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê)
Cuốn sách gối đầu giường của bất kỳ cây viết nào, kể cả bạn có theo con đường viết sáng tác hay viết thương mại. Trong đó Từ điển Tiếng Việt của Giáo sư Hoàng Phê thuộc Viện Ngôn ngữ học được xem là tư liệu trích dẫn, tra cứu từ vựng đáng tin cậy cho đến hiện nay. Với mình, đây được xem là cuốn từ điển tiếng Việt chất lượng, đáng tin cậy dành cho mọi người viết.
Tham khảo mua sách tại: Shopee hoặc Tiki
Chữ xưa còn một chút này (Thùy Dung)
Nếu theo dõi duongstory.com ngày đầu tiên, hẳn bạn đã nghe mình nhắc đến tựa sách này rất nhiều. Cuốn sách được biên soạn bởi tác giả Thùy Dung – người sáng lập Ngày ngày viết chữ với hơn 200,000 lượt theo dõi. Bạn sẽ tìm thấy được nguồn gốc, nghĩa của các từ Hán Việt và những từ bị mờ nghĩa, hoặc chúng ta thường dùng nhưng không hiểu ý nghĩa thật sự là gì.
Sách được trình bày rõ ràng, sinh động và dễ ghi nhớ. Người đọc cũng có thể áp dụng được những kiến thức mà sách mang lại, kể cả trong cuộc sống hay trong công việc. Theo mình, Chữ xưa còn một chút này khá đặc biệt, khá phù hợp cho những bạn theo đuổi con đường viết lách như viết content, viết sáng tác, viết quảng cáo,…
Tham khảo mua sách tại: Shopee hoặc Tiki
Những cuốn sách bạn sẽ cần:
Top 5 cuốn sách “must-have” dành cho dân content
9 cuốn sách về Content và Storytelling dành cho mọi cây viết
10 đầu sách hay về viết lách giúp bạn trở thành freelance writer
Sách Bút hết nặng, viết hết đau – cẩm nang luyện viết dành cho newbie
Trịnh Công Sơn – Ngôn ngữ và những ám ảnh và nghệ thuật
Như mọi người viết khác, mình cũng luôn học hỏi, tìm tòi những từ ngữ hay, mới lạ để đưa vào trong trang viết. Mình học từ ngữ mới thông qua âm nhạc, sách báo. Một trong những nguồn từ vựng dồi dào, phong phú mà mình học được từ chính những ca khúc bất hủ của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.
Nếu bạn đã đọc bài Chữa bí từ nhờ bí thuật: Giúp bạn cải thiện tình trạng bí từ khi viết, mình có gợi nhắc một ca từ độc đáo có trong nhạc Trịnh. Chẳng hạn như người nhạc sĩ không nói “chiếc lá” mà lại là “phiến lá”, hoặc “tay măng”, “hư hao”, “bọt bèo”,…. Cuốn sách mình gợi ý lần này là Trịnh Công Sơn – Ngôn ngữ và những ám ảnh và nghệ thuật, tuy nhiên hiện tại sách đã ngừng kinh doanh và chưa có thông báo tái bản. Do vậy bạn có thể tham khảo cuốn sách Thư gửi một người tình bên dưới nhé.
Thư tình gửi một người
“Ánh ơi, Anh viết thư cho Ánh luôn như thế này những ngày anh ở trong giai đoạn buồn bã nhất của tuổi anh. Khi anh nghiêng mình xuống một hình ảnh trong mát của Ánh anh bỗng thấy mình già nua – quá khứ đã chồng lên cao ngất. Anh thấy mình chưa có một may mắn nào từ khi vào đời.”
Mình đã cuốn vào những dòng chữ của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn gửi Dao Ánh trong lá thư tay gửi đi từ Blao vào ngày 17.2.1965. Những từ ngữ đơn giản nhưng lại có sức nặng, chất chứa một nỗi buồn miên man của người nhạc sĩ tài hoa khiến mình quyết định giới thiệu cuốn sách Thư tình gửi một người. Bạn sẽ tìm thấy được tình yêu thiết tha của người nghệ sĩ qua những áng văn lay động tâm hồn.
Tham khảo mua sách tại: Shopee hoặc Tiki
Hà Nội băm sáu phố phường (Thạch Lam)
Tập bút ký Hà Nội băm sáu phố phường của Thạch Lam là cuốn sách mình tin rằng sẽ cần cho những cây viết storytelling, viết sáng tác hoặc muốn tìm hiểu về nét đẹp một thời của Thủ đô. Những góc phố Hà Nội xưa, những món ăn đặc trưng riêng, lối kiến trúc độc đáo được thể hiện qua những lời văn nhẹ nhàng, thủ thỉ.
Không phải là một cuốn sách nghiên cứu về ngôn ngữ như từ điển, tuy nhiên với Hà Nội băm sáu phố phường, mình lại học được rất nhiều điều hay ho. Từ Hàng nước cô Dần, mình học được những cụm từ, từ ngữ hay ho như “vấn vành khăn tròn trặn”, “xửa xưa”. Hay trong Bà cụ bán xôi, lại nhớ mãi câu “đã có một vài điệu chếnh choáng trong chân, muốn đi đây, đó, không mục đích, không cần nghĩ trở về, và thấy đời lúc ấy dung dị dễ chịu và tàm tạm sống được…”
Tham khảo mua sách tại: Shopee hoặc Tiki
Lắt léo tiếng Việt (Lê Minh Quốc)
Tựa sách này khá thú vị và dành cho những bạn muốn học về viết quảng cáo (copywriting) hoặc viết sáng tác. Cuốn sách liệt kê khá nhiều về tiếng Việt, từ ngữ, văn thơ,… giúp bạn cải thiện tình trạng bí từ khi viết. Bên cạnh đó tác giả cũng cung cấp một số thông tin cần hiểu thêm về tiếng Việt xưa và nay. Tuy nhiên phần nội dung sách có một điểm hạn chế là tác giả chưa đi sâu vào phân tích sự “lắt léo” của tiếng Việt như tựa đề sách. Dù vậy mình tin rằng Lắt léo tiếng Việt vẫn đáng để bạn đọc thử và chiêm nghiệm.
Tham khảo mua sách tại: Shopee hoặc Tiki
Tiếng Việt, Văn Việt, người Việt (Cao Xuân Hạo)
Cuốn sách chia làm 3 phần như trong tựa đề sách, gồm Tiếng Việt, Văn Việt, Người Việt và văn hóa Việt. Tác giả phản ánh những ý kiến về vấn đề liên quan đến ngôn ngữ và văn hóa dân tộc. Nội dung trong sách là tập hợp những bài báo không đặt nặng vấn đề nghiên cứu học thuật, nếu bạn yêu thích những cuốn sách dạng này, có thể tìm đọc nhé.
Tham khảo mua sách tại: Shopee hoặc Tiki
Tiếng Việt – Mấy vấn đề ngữ âm, ngữ pháp, ngữ nghĩa (Cao Xuân Hạo)
Tương tự như Tiếng Việt, Văn Việt, người Việt, cuốn sách Tiếng Việt – Mấy vấn đề ngữ âm, ngữ pháp, ngữ nghĩa cũng là tập hợp những tạp chí, bài báo cáo được viết từ năm 1956 cho đến năm 1997. Bạn có thể tham khảo, so sánh, đối chiếu với những cuốn sách ngày nay để hiểu thêm về sự phong phú của tiếng Việt.
Tham khảo mua sách tại: Shopee hoặc Tiki
Một số cuốn sách được gợi ý trên đây hy vọng sẽ giúp bạn tăng vốn từ vựng, chữa bí từ khi viết. Những cuốn sách không đi sâu vào nghiên cứu học thuật mà là những áng văn chương được ghi chép lại, bạn đừng quên lưu lại những từ vựng hay và thực hành, áp dụng đúng cách nhé.
