Đa phần mọi người sẽ nghĩ những người làm viết lách tự do hoặc là viết content cho khách hàng, hoặc là viết bài quảng cáo hay PR báo chí. Thế nhưng có một nghề cũng hot không kém và được nhiều Freelance Writer hiện nay lựa chọn, đó là viết sách thuê cho người khác. Vậy viết sách thuê cụ thể là làm công việc gì, mức thù lao bao nhiêu?
Viết sách thuê cho người khác
Viết sách thuê hay còn gọi là chấp bút sách, là một trong những loại hình công việc lý tưởng của nhiều người viết. Những người làm công việc này gọi là người chấp bút (Ghostwriter). Mình sẽ chia sẻ cụ thể hơn về nghề Ghostwriter trong một bài viết khác, còn trong bài viết này, mình sẽ tập trung nói về công việc viết sách thuê.
Viết sách thuê được hiểu đơn giản là có người thuê bạn viết một cuốn sách nhưng không được đứng tên tác giả, không được công nhận là tác giả của cuốn sách đó. Và người được thuê mới là tác giả, có quyền sở hữu với cuốn sách đó, kể cả khi họ muốn bán, tái bản thêm nhiều lần hoặc khai thác bản quyền nội dung sách.
Những khách hàng tiềm năng sẽ thuê bạn viết sách nếu:
– Đó là một doanh nhân muốn có một cuốn sách để củng cố thương hiệu nhưng không có thời gian để viết.
– Đó là một người nổi tiếng như ca sĩ, diễn viên, nhạc sĩ,… muốn kể lại câu chuyện về hành trình làm nghề qua cuốn tự truyện.
– Đó là một người ấp ủ ước mơ trở thành tác giả sách, họ có chất liệu nhưng không biết viết như thế nào, bắt đầu từ đâu.
Hoặc bất kỳ một người bình thường nào, chỉ cần mong muốn xuất bản một cuốn sách đều có thể thuê người chấp bút. Chẳng hạn như hợp đồng chấp bút sách giữa năm nay, khách hàng là một bạn trẻ và có nhu cầu xuất bản một cuốn sách để xây dựng tầm ảnh hưởng trong công việc.
Tất nhiên sẽ luôn có ngoại lệ, một số trường hợp người chấp bút sẽ được xuất hiện “ngoài ánh sáng” và được công nhận như trường hợp của nhà báo Trần Minh (bút danh Bình Bồng Bột) – người chấp bút cho cuốn tự truyện “Vàng anh và phượng hoàng” của ca sĩ Hoàng Thùy Linh hay tự truyện “Phút 89” của cựu cầu thủ Lê Công Vinh.
Ngoài ra còn một số ví dụ về nghề chấp bút sách như:
– Cuốn sách “Iacocca: An Autobiography” của giám đốc điều hành ô tô người Mỹ, Lee Iacocca được viết bởi tác giả William Novak.
– Cuốn sách “Profiles in Courage” của tác giả JFK được viết bởi Ted Sorenson.
– Loạt tiểu thuyết “The Babysitters Club” của tác giả Ann M. Martin được viết bởi Peter Lerangis và nhiều cây bút khác.
Đọc thêm:
Viết cuốn sách đầu tay, cần lưu ý những gì?
Quy trình gửi bản thảo đến NXB hoặc nhà phát hành sách
Ký ức tuổi thơ ùa về qua trang sách Nằm nghe gió thổi sau hè
Book Proposal là gì, làm thế nào để viết Book Proposal thu hút?
Chi phí viết sách thuê là bao nhiêu?
Ở phần tiêu đề, mình có nhấn mạnh rằng viết sách thuê là một nghề hot mà nhiều Freelance Writer lựa chọn, là vì thù lao của nghề này tương đối cao. Một phần vì tính chất công việc, nghĩa là người chấp bút sách không được đứng tên tác giả, không nhận bất kỳ sự công nhận nào từ người khác, thậm chí tên tuổi của họ còn không được đề trên bất kỳ sản phẩm liên quan nào.
Bên cạnh đó, chấp bút là công việc đòi hỏi sự nghiên cứu, đào sâu thông tin kỹ lưỡng trước khi viết. Người chấp bút đa phần là các nhà văn, nhà báo, người làm viết lách tự do nên sẽ không có nhiều chuyên môn, kinh nghiệm, kiến thức trong lĩnh vực mà họ được thuê viết. Chính vì thế, khi nhận viết sách thuê cho người khác, họ phải bỏ nhiều thời gian để tìm hiểu về lĩnh vực đó thì mới có thể tạo ra tác phẩm xuất sắc.
Mình ví dụ, nếu khách hàng là một kiến trúc sư nổi tiếng và họ muốn ghi lại hành trình làm nghề cũng như chia sẻ những kiến thức liên quan đến lĩnh vực kiến trúc. Rõ ràng khi họ thuê một người chấp bút, thì người chấp bút không chỉ đơn giản là lắng nghe câu chuyện của kiến trúc sư để viết ra, mà còn phải tìm hiểu về lĩnh vực kiến trúc để cuốn sách đảm bảo viết đúng thông tin và không có gì sai sót.
Vì những lý do đó, mức giá viết sách thuê sẽ cao hơn so với các nghề khác. Trên thị trường hiện nay, có dịch vụ chấp bút với chi phí 15 triệu đồng cho một cuốn sách dày 40.000 – 50.000 từ. Nhưng cũng có người chấp bút 30 hoặc 40 triệu cho một cuốn sách với dung lượng tương tự. Chi phí có sự chênh lệch có thể vì những lý do:
– Kinh nghiệm và kỹ năng của người chấp bút: Một người có kinh nghiệm viết lách 3 năm và từng viết sách sẽ giàu kinh nghiệm hơn những cây viết mới. Hơn nữa khi bạn thuê những người có kinh nghiệm, tác phẩm của bạn không chỉ hoàn thành nhanh chóng mà còn đạt chất lượng và có thể bán chạy.
– Độ khó của lĩnh vực cần viết: Với những cuốn sách thuộc lĩnh vực kinh tế, tài chính, chứng khoán, bất động sản, lập trình,… sẽ khó hơn so với chủ đề thông thường. Vậy nên chi phí trả cho người viết các lĩnh vực này thường cao hơn.
– Độ gấp của dự án: Chẳng hạn như nếu khách hàng thuê bạn viết cuốn sách có độ dài 50.000 chữ và phải viết xong trong 1 tháng thì chi phí bạn được nhận thường sẽ cao hơn nếu cần hoàn thành trong 3 tháng.
– Độ dài của cuốn sách: Rõ ràng cuốn sách có dung lượng 35.000 từ sẽ có mức phí chấp bút thấp hơn so với cuốn sách có dung lượng gấp đôi như 60.000 từ.
Những lưu ý cần ghi nhớ khi chấp bút
Khi viết sách thuê cho người khác, có một vài điều bạn cần lưu ý để quá trình làm việc chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.
– Tên của bạn sẽ không được xuất hiện trên bìa sách trừ khi có thỏa thuận giữa hai bên, vì vậy bạn cân nhắc tránh đưa ra những đòi hỏi vô lý kiểu như phải đứng tên đồng tác giả.
– Bản quyền nội dung cuốn sách thuộc về người thuê bạn dù cuốn sách được phát triển kinh doanh theo bất kỳ hình thức nào.
– Viết sách thuê tức là bạn dùng tư liệu (hình ảnh, video, audio, các file văn bản,…) mà khách hàng cung cấp để viết một cuốn sách dưới góc nhìn, giọng điệu, phong cách của khách hàng chứ không phải viết bằng góc nhìn của bạn.
– Hoàn thành công việc đúng tiến độ và đúng chất lượng theo như thỏa thuận đã ký. Không chỉ trong viết sách thuê, đối với công việc nào bạn cũng nên tuân thủ deadline để đảm bảo sự chuyên nghiệp và tạo ấn tượng tốt cho khách hàng. Đôi khi họ sẽ giới thiệu khách hàng mới cho bạn nữa đấy.
– Bảo mật thông tin, nghĩa là bạn cần cam kết không tiết lộ các thông tin liên quan đến cuốn sách cho người khác nếu không được sự đồng ý và cho phép của khách hàng.
Nhiều năm trước đây, mình từng mơ ước được viết sách thuê cho người khác, không chỉ để nhận thù lao cao hơn mà còn muốn được sự công nhận của mọi người. Thế nhưng mình khi đó chỉ là newbie chưa ai biết tên và đang thực hành viết hằng ngày. Thế rồi giữa năm nay, mình đã ký một hợp đồng xịn để hoàn thành cuốn sách cho khách hàng. Mình đã làm được bằng việc nghĩ về ước mơ trong đầu và không ngừng cố gắng. Mình tin là bạn cũng vậy, chỉ cần luôn nhớ giấc mộng thuở đầu.
