Bạn muốn trở thành người viết tự do nhưng lại không biết bắt đầu từ đâu? Bạn chán nản với công việc văn phòng và muốn chuyển hướng, trong đó viết lách là điều bạn nghĩ đến đầu tiên. Vậy thì bài viết này là dành cho bạn.
Bài viết dựa trên trải nghiệm của một tác giả sách, một Content Strategist và một Writing Mentor.
Tài chính
Thực tế không phải ai cũng may mắn có khách hàng trong tháng đầu tiên khi trở thành người viết tự do. Vậy nên bạn hãy sẵn sàng về mặt tài chính, có một khoản dự trù để nuôi sống bản thân ít nhất từ 6 – 12 tháng.
Với trường hợp của mình, mặc dù có nhiều điều kiện thuận lợi trong viết lách, như là tốt nghiệp ngành Báo chí truyền thông, từng có nhiều bài được đăng trên báo/tạp chí, tuy nhiên mình đã phải trải qua 11 tháng với thu nhập 0 đồng. Do vậy mình hiểu rất rõ nếu không có tài chính vững vàng, bạn sẽ dễ bỏ cuộc và chán nản.
Tất nhiên con số 6 – 12 tháng mà mình đưa ra cũng chỉ mang tính chất gợi ý. Bởi vì mình nghĩ mỗi người với lộ trình khác nhau, nỗ lực khác nhau sẽ dẫn đến kết quả khác nhau.
Chẳng hạn như:
– Chị học viên Thanh Hằng Khóa Viết từ số 0 mà mình kèm cặp 1:1 sau 8 tháng đã có khách hàng đầu tiên. Và mới đây chị ấy được một doanh nghiệp gửi lời mời hợp tác ở một dự án khác.
– Miên Nguyễn – học viên khóa Viết nâng cao của mình đã có khách hàng sau 1 tháng viết liên tục và trau dồi kỹ năng. Ngoài ra bạn còn vận hành blog sống xanh mang tên miennguyenstory.com.
– Thủy Tiên – học viên khóa K01 lớp Content Website của mình đã có khách hàng đặt bài content website dù chỉ mới học một buổi mà mình trực tiếp đào tạo và hướng dẫn.
Một số gợi ý mà mình nghĩ sẽ giúp bạn có tài chính tốt hơn như là:
– Duy trì một công việc full-time song song với quá trình chuẩn bị khi nghỉ làm tự do. Tuy nhiên điều này đôi khi sẽ khiến bạn cạn kiệt năng lượng và không có đủ thời gian để duy trì vừa công việc văn phòng vừa học hỏi kỹ năng chuyên môn.
– Duy trì một công việc part time (bán thời gian), điều này sẽ giúp bạn có nguồn thu nhập nhỏ để trang trải phí sinh hoạt và mua các khóa học, tài liệu cần thiết. Hơn nữa công việc bán thời gian cũng sẽ cho giúp bạn có nhiều thời gian để trau dồi kỹ năng.
– Chuyển đến nơi có mức sống thấp hơn, đây cũng là một gợi ý tốt nếu bạn thật sự muốn trở thành người viết tự do. Ví dụ như chọn một nơi xa trung tâm thành phố với phí sinh hoạt thấp hơn. Hoặc bạn có thể theo đuổi cuộc sống “bỏ phố về quê” – một môi trường trong lành để bắt đầu.
– Nhận các khoản bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần nếu bạn không còn ý định đi làm văn phòng nữa. Đầu năm 2021, khi quyết định nghỉ làm văn phòng để theo đuổi nghề viết tự do, mình đã nhận BHXH một lần và bảo hiểm thất nghiệp. Mình đã dùng số tiền này mua một khóa học viết nâng cao, tạo một chiếc blog và mua 2 cuốn sách về content. Và bạn thấy đấy, mình thật sự đã trở thành người viết tự do và sống ổn trong 2 năm qua.
Đọc thêm:
Kể chuyện giúp mình có khách hàng như thế nào?
6 cách viết mở đầu cứu nguy cho bạn khi bí ý tưởng
10 cuốn sách giúp bạn tăng vốn từ, chữa bí từ khi viết
Hướng dẫn 5 bước viết blog du lịch cho tín đồ đam mê “xê dịch”
Kỹ năng chuyên môn
Ngoài việc chuẩn bị tài chính, bạn cần chuẩn bị nền tảng thật tốt để làm tự do. Chẳng hạn như bạn muốn trở thành freelance writer thì có thể rèn luyện kỹ năng viết cơ bản, thực hành viết mỗi ngày, có thể tham gia khóa học, workshop,…
Hay tương tự trở thành freelance designer thì ít nhất bạn phải có những hiểu biết nhất định về các công cụ thiết kế đồ họa.
Hãy luôn nhớ rằng, khách hàng sẽ không chọn một người thiết kế giỏi để viết content. Họ cần một người viết tốt và nếu bạn có kỹ năng thiết kế cơ bản (cùng gu thẩm mỹ ổn thì tuyệt). Đó là lý do mà mình dành rất nhiều lời khuyên cho newbie là luyện viết cơ bản, chắc chắn sau này sẽ không thừa.
Ngoài ra còn một số kỹ năng khác mà bạn cần trau dồi như:
– Kỹ năng thiết kế hình ảnh: Công cụ Canva với những template có sẵn giúp bạn tạo ra những ấn phẩm đẹp mắt và nhanh chóng. Bạn cũng có thể học kỹ năng thiết kế chuyên nghiệp trên Photoshop hoặc kỹ năng biên tập, chỉnh sửa video.
– Kỹ năng lập kế hoạch: Kỹ năng này chắc chắn cần thiết cho bất kỳ người làm tự do, kể cả viết lách hay công việc khác. Lập kế hoạch làm việc cho cá nhân giúp bạn quản lý đầu việc, làm việc kỷ luật và hiệu quả hơn. Nhất là đối với freelance writer, bạn gần như phải sử dụng mạng xã hội để xây dựng thương hiệu. Bên cạnh đó bạn cũng nên học thêm kỹ năng lập kế hoạch nội dung, điều này chắc chắn sẽ nâng giá trị của bạn lên cao hơn so với việc bạn chỉ là một thợ viết – giao gì viết nấy.
Kỹ năng email/bán hàng: Kỹ năng này không bắt buộc tuy nhiên nếu bạn nắm được yêu cầu cơ bản cũng sẽ là điểm cộng. Chẳng hạn như khi khách hàng đề nghị bạn viết email marketing hay bản tin (newsletter), bạn mới đi tìm hiểu thì khá bất lợi. Hay khi bạn có những sản phẩm số như ebook, khóa học online cần bán, bạn phải học thêm kỹ năng quảng cáo,… Vậy nên hãy chuẩn bị ngay từ bây giờ.
Abraham Lincoln có một câu nói rất hay rằng “Nếu cho tôi 6 giờ để đốn hạ một cái cây, tôi sẽ dành 4 giờ đầu để mài sắc lưỡi rìu.” Mình nghĩ chuẩn bị nền tảng kiến thức tốt, tâm lý vững vàng, bạn sẽ có một khởi đầu thuận lợi hơn.
Portfolio chuyên nghiệp
Portfolio hay còn gọi là hồ sơ năng lực, là một bản tóm gọn kinh nghiệm, kỹ năng chuyên môn cùng thành tích nổi bật của bạn. Thay vì đợi đến khi khách hàng hỏi và bạn mới gấp rút làm portfolio để gửi, hãy chuẩn bị ngay từ bây giờ.
Một số gợi ý làm portfolio như:
– Thiết kế trên Canva với tính năng tạo Landing Page.
– Làm một bản trình bày (slide) trên Google Slides hoặc công cụ cơ bản như PowerPoint.
– Tạo một chiếc website/blog cá nhân trên nền tảng WordPress giống như duongstory.com của mình.
– Tạo CV cơ bản với các mẫu có sẵn trên TopCV hoặc VietCV,…
Ngoài ra bạn đừng quên làm đẹp cho Portfolio bằng cách tạo ra các sản phẩm như có bài đăng trên báo, tạp chí hoặc các website uy tín nhé.
Ví dụ bài đăng của bạn Miên Nguyễn có bài chia sẻ về sách trên duongstory.com: Ký ức tuổi thơ ùa về qua trang sách Nằm nghe gió thổi sau hè. Hay những học viên khóa Viết nâng cao K01 của mình đã có bài đăng trên báo Tuổi Trẻ, Thanh Niên,… và các bạn sử dụng những bài đăng này cho vào portfolio của mình.
Cuối cùng là, muốn trở thành người viết tự do hay nhà thiết kế, kỹ sư phần mềm tự do, bạn đừng quên học hỏi, nâng cao kỹ năng chuyên môn. Nó không chỉ giúp bạn có cơ hội tiếp cận với những công việc tốt hơn, hiệu suất công việc nâng cao mà qua đó thu nhập cũng tốt hơn.
