“Làm tự do thích nhỉ, thích thì làm, không thì nghỉ, lại chẳng bị bó buộc về thời gian. Thậm chí đi chơi lúc nào cũng được, khỏi cần xin sếp!” – Đó là lời chia sẻ từ người quen sau khi biết mình làm nghề viết tự do. Thế nhưng, làm tự do có thật sự tự do như bạn nghĩ?
Được tự do về giờ giấc?
Năm 2022, khi bắt đầu bước chân vào nghề viết lách tự do, mình đã từng cho rằng hành trình này vui vẻ và thú vị lắm, thậm chí còn tưởng tượng viễn chỉ làm việc 5, 6 tiếng/ngày và dành ra cuối tuần để nghỉ ngơi. Thế nhưng thực tế không như thế, mình làm cả ngày lẫn đêm, phần vì khối lượng công việc nhiều, phần vì mình đã lười biếng trong những khung giờ đáng lẽ ra nên ngồi vào bàn làm việc.
Kết quả, mình không có một ngày nghỉ trọn vẹn; những cuộc hẹn cá nhân bị hoãn lại, giờ giấc đảo lộn. Một số sản phẩm trong dự án cá nhân được lên kế hoạch ra mắt cũng bị hoãn lại. Khi đó mình nhận ra rằng, làm tự do không phải là tự do theo kiểu thích làm giờ nào thì làm, mà cần kỷ luật giờ giấc của bản thân.
Hiện tại, mình không còn tình trạng làm 24/24 nữa vì có kế hoạch làm việc bài bản, biết quản lý thời gian và hình thành thói quen kỷ luật. Thế nhưng bài học ngày xưa vẫn còn đấy và luôn nhắc nhở mình, làm tự do không thật sự là tự do như mình nghĩ.
Được làm việc ở bất cứ đâu?
Sống với nghề viết tự do, mình thoải mái lựa chọn làm ở bất kỳ nơi nào tùy thích, như là trong căn phòng quen thuộc hoặc đến quán cà phê mới tìm ý tưởng. Đôi khi mình sẽ đi du lịch một vài nơi nào đó, chỉ cần mang theo laptop là đủ để hoàn thành công việc.
Thế nhưng thực tế, việc tìm đến những quán cà phê hay du lịch cũng là một vấn đề với người làm tự do bấp bênh về thu nhập. Cà phê hay du lịch thường xuyên dễ khiến chúng ta vung tay quá trán cho một khoản tiền thức uống mà đáng lẽ ra mình tiết kiệm được.
Là một freelance writer, bạn có thể làm ở bất cứ đâu miễn là có một chiếc laptop kết nối internet. Nhưng bạn cần cân nhắc xem đó có phải là một nơi lý tưởng để viết hay không; có bị làm phiền bởi tiếng ồn hay không, chi phí có phù hợp hay không,…
Đọc thêm:
Mình đã trở thành writing mentor như thế nào?
Viết lách tự do và ước mơ một cuộc đời tự do, tự lo
Các khóa học viết cơ bản và nâng cao cho người mới bắt đầu
Tổng hợp 50 chủ đề viết lách mỗi ngày cho người bắt đầu từ số 0
Vừa đi chơi, vừa làm việc?
Trong 2 năm làm viết lách tự do, mình đi nhiều nơi, đa phần là chuyến du lịch dài ngày từ 10 – 15 ngày. Mình vẽ ra viễn cảnh, sẽ ngồi ở một quán cà phê thật xinh, làm việc trong trạng thái hứng khởi. Nhưng thực tế vì có những ngày chạy xe máy nhiều giờ đồng hồ liền khiến mình gần như kiệt sức và không thể viết bất cứ điều gì. Có những hôm mình phải phải thức dậy từ 4 giờ sáng chỉ để hoàn thành bài viết cho kịp dự án của khách.
Hơn nữa, trên đường đi mình phải liên tục kiểm tra điện thoại để xử lý công việc quan trọng. Điều đó khiến chuyến đi không trọn vẹn vì mình cứ lo lắng về công việc, đôi khi bỏ lỡ cảnh đẹp đáng ra có thể tận mắt chứng kiến chỉ vì dán mắt vào màn hình điện thoại.
Sau này, mình đã biết sắp xếp và điều chỉnh công việc hợp lý. Ngoài ra mình cũng xây dựng nguyên tắc làm việc với khách hàng như không nhận việc gấp sau 22 giờ hoặc là ưu thời gian nghỉ vào cuối tuần, cuộc sống của mình cũng thoải mái hơn.
Có thu nhập bấp bênh?
Nhiều người cho là làm tự do là bấp bênh, thu nhập không ổn định, tháng có hoặc không. Trong khi làm văn phòng, tiền lương mỗi tháng đều đặn được chuyển vào tài khoản. Mình đồng ý với điều này. Thế nhưng sự ổn định trong khi làm viết lách tự do, một phần là do chúng ta quyết định.
Chẳng hạn như bạn làm nhiều hơn so với khối lượng yêu cầu, thu nhập của bạn sẽ cao hơn. Hoặc bạn tăng giá trị của mình bằng cách trau dồi kiến thức, kỹ năng; khách hàng sẵn sàng trả cho bạn mức phí cao hơn.
Một freelance writer giỏi sẽ làm được các công việc đa dạng như viết sách, chấp bút, viết content cho khách hàng hoặc cộng tác cho báo chí. Một cây viết chuyên nghiệp về du lịch, bạn gia tăng thu nhập bằng cách viết nội dung website hoặc nội dung social cho khách hàng, viết bài PR báo chí về du lịch, viết quảng cáo,…
Được tự chủ về công việc?
Nhiều bạn chọn viết lách tự do vì muốn được tự chủ về công việc, được quyền chọn dự án mình thích. Đồng ý là bạn được quyền chọn khách hàng muốn làm việc, chọn dự án theo sở thích nhưng chắc chắn sẽ có áp lực cần vượt qua như chất lượng nội dung, về deadline, đàm phán chi phí,…
Chỉ khi vận hành một business riêng, bạn mới thật sự tự chủ về công việc cho bản thân. Hơn nữa, bạn dễ dàng gia tăng thu nhập. Chẳng hạn như mình, bên cạnh viết cho khách hàng, mình còn vận hành một business với sản phẩm là các khóa học viết lách kèm cặp 1:1. Hoặc một travel blogger gia tăng thu nhập bằng cách tạo blog/website cá nhân để làm tiếp thị liên kết; bán sản phẩm số, chương trình tư vấn,… hoặc mở dịch vụ đặt vé máy bay, đặt phòng khách sạn,…
Nhiều người theo đuổi nghề viết tự do vì mong muốn được tự do, nhưng cũng có người chọn nghề này vì có nhiều cơ hội kiếm tiền và những hào nhoáng mà người đi trước tô vẽ. Dù là vì lý do gì, mong bạn suy nghĩ thật kỹ trước khi đưa ra quyết định, và nếu đã theo đuổi, thì trang bị cho mình kỹ năng thật tốt nhé.
