Khởi động Series Nghề viết vào đầu năm 2024, nhưng mãi đến gần cuối năm, mình mới cho ra số thứ 4. Mình mong là sẽ bù đắp sự chậm trễ này bằng việc mang đến cho các bạn những nội dung chất lượng, sâu sắc. Trong bài viết lần này, mình muốn giới thiệu đến bạn một công việc đầy tiềm năng liên quan đến viết – đó là trở thành tác giả sách. Vậy tác giả sách chỉ đơn giản là viết sách? Thu nhập của tác giả sách đến từ đâu?
Tác giả sách có phải là nhà văn?
Trong một lần tham gia sự kiện về viết lách, mình đã giới thiệu công việc đang làm, trong đó có nói về việc là tác giả cuốn sách Nằm nghe gió thổi sau hè. Khi đó, nhiều bạn đã hỏi mình rằng “Chị là nhà văn à?”. Mình nhận ra có nhiều bạn cũng nhầm lẫn điều này.
Mỗi nhà văn đều là tác giả sách nhưng không phải tác giả sách nào cũng là nhà văn.
Tác giả sách được xem là người trực tiếp sáng tạo, viết ra một cuốn sách nào đó.
Một bác sĩ nha khoa viết một cuốn sách kể lại hành trình từ một cậu bé mồ côi trở thành nha sĩ giúp đỡ cho hàng trăm bệnh nhân nhí miễn phí. Như vậy, vị nha sĩ này được gọi là tác giả sách nhưng không được xem là nhà văn.
Hoặc như mình viết sách Nằm nghe gió thổi sau hè và đồng tác giả của 4 cuốn sách khác thì chỉ được gọi là tác giả sách mà thôi.
Nhà văn là người tạo ra các tác phẩm văn học (có thể là truyện ngắn, tản văn, tiểu thuyết,…), được công bố rộng rãi và được nhiều độc giả thừa nhận giá trị của tác phẩm đó. Nhà văn là những người sáng tác liên tục.
Nhà văn Thạch Lam có nhiều tác phẩm tiêu biểu được trích dẫn để làm tài liệu tham khảo, học tập trong sách giáo khoa và là tác giả của các đầu sách nổi tiếng như như Gió lạnh đầu mùa, Nắng trong vườn, Hà Nội băm sáu phố phường,…
Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư cũng là tác giả của nhiều cuốn sách tiêu biểu được độc giả yêu thích như Cánh đồng bất tận, Ngọn đèn không tắt, Đảo,…
Ngoài ra còn có tên gọi “đồng tác giả sách” để chỉ những tác giả cùng sáng tạo nên một cuốn sách hoàn chỉnh. Vai trò của các đồng tác giả có thể không giống nhau, tùy thuộc vào thỏa thuận.
Đọc thêm:
7 lưu ý khi gửi bản thảo đến nhà xuất bản mà tác giả cần biết
Nằm nghe gió thổi sau hè cho tôi tìm về những tháng năm xưa
Các cách xuất bản một cuốn sách và quy trình tự xuất bản sách
Các loại chi phí xuất bản sách mà bạn cần biết để tự xuất bản sách
Tác giả sách thường làm công việc gì?
Tác giả sách chỉ đơn giản là viết sách? Thực tế công việc của một tác giả sách còn nhiều hơn thế nữa. Bạn có thể tham khảo bài viết Mình đã viết sách Nằm nghe gió thổi sau hè như thế nào? để hình dung hơn công việc cụ thể của một tác giả.
Thông thường một tác giả sách sẽ làm các công việc:
Tìm kiếm ý tưởng
Đây là phần việc quan trọng để quyết định cuốn sách có được đánh giá cao hay không. Những ý tưởng quen thuộc, phổ biến sẽ không đủ hấp dẫn độc giả để họ muốn mang ngay cuốn sách đó về nhà. Vậy nên người viết cần suy nghĩ, tìm ý tưởng mới lạ, độc đáo.
Nghiên cứu chủ đề
Dù là viết sách phi hư cấu hay sách hư cấu, bạn cũng cần nghiên cứu chủ đề sẽ viết. Chẳng hạn chủ đề sách về tâm lý, bạn cần phải nghiên cứu, có kiến thức nhất định về lĩnh vực này để tránh cung cấp nội dung sai lệch. Hay viết một cuốn tiểu thuyết tình cảm mà các nhân vật đa số đều là bác sĩ, bạn cũng cần có hiểu biết nhất định về Y học.
Viết bản thảo
Sau khi có ý tưởng và nghiên cứu chủ đề, đã đến lúc bạn ngồi vào bàn và viết bản thảo. Dung lượng hợp lý cho một cuốn sách là 40.000 – 60.000 từ. Nếu ít từ hơn, thành phẩm in ra sẽ mỏng manh, không chắc tay (một mẹo cho bạn là chọn in kích thước nhỏ để sách có cảm giác dày hơn).
Trường hợp sách có dung lượng 80.000 từ – 100.000 từ thì chi phí in ấn sẽ cao (nếu bạn tự xuất bản). Để hoàn thành cuốn sách trọn vẹn, nhanh chóng, bạn nên có một kế hoạch để hoàn thành cuốn sách theo đúng lộ trình.
Mình từng gặp không ít cây viết nói rằng họ mong muốn trở thành tác giả sách, thế nhưng nhiều năm trôi qua nọ vẫn chưa viết một từ nào cả. Có những bạn đã viết 2, 3 năm vẫn chưa xong một cuốn sách. Viết sách là một hành trình dài và đôi lúc dễ nản chí, vậy nên bạn cần có một sự kiên trì, kỷ luật cao độ.
Dĩ nhiên, không phải lúc nào viết sách cũng cần nhanh chóng, vì đôi khi người viết cần tích lũy vốn sống và kỹ năng. Nhất là khi viết tiểu thuyết, nhiều tác giả mất vài năm mới hoàn thành. Nhà văn Orhan Pamuk đã mất 8 năm để nghiên cứu tài liệu, tìm hiểu và mất 2 năm để hoàn thành cuốn tiểu thuyết Tên tôi là đỏ.
Mình muốn nhấn mạnh việc hành động, ước mơ chỉ nằm mãi ở trang giấy nếu chúng ta cứ ngồi đó mơ mộng.
Biên tập bản thảo
Thông thường, sẽ có bộ phận biên tập kiểm duyệt nội dung lại lần cuối trước khi cuốn sách ra mắt độc giả. Tuy nhiên bạn vẫn phải làm công việc biên tập bản thảo lần cuối để đảm bảo nội dung cuốn sách đầy đủ, thông tin chính xác, không mắc lỗi diễn đạt hay lỗi chính tả.
Thu nhập của tác giả sách thường đến từ đâu?
Thu nhập của tác giả sách đến từ tiền bán bản quyền sách. Nếu có NXB hay đơn vị phát hành sách mua bản thảo, bạn sẽ được nhận một khoản chi phí từ đơn vị đó tùy theo thỏa thuận trong hợp đồng. Thông thường số tiền này với tác giả mới sẽ là 10% x giá bìa x số lượng bản in. Tuy nhiên một số tác giả nổi tiếng hoặc có người hâm mộ đông đảo thì con số này có thể cao hơn.
Trường hợp cuốn sách của bạn được tái bản, bạn sẽ nhận thêm chi phí nữa tùy vào hợp đồng đã ký trước đó.
Nếu bạn tự xuất bản, thu nhập chính sẽ đến từ việc bán sách.
Ngoài ra một số tác giả có tác phẩm xuất sắc được mua bản quyền để chuyển thể thành phim, điều này cũng giúp tác giả có thêm thu nhập. Ví dụ tác phẩm Cánh đồng bất tận của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư được chuyển thể thành bộ phim cùng tên. Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cũng có rất nhiều tác phẩm được chuyển thể thành phim như Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, Cô gái đến từ hôm qua, Mắt biếc hay Ngày xưa có một chuyện tình.
Một số tác giả sách còn nhận được giải thưởng, danh hiệu thông qua sự đóng góp của mình. Các giải thưởng có thể là hiện vật hoặc hiện kim tùy theo từng sự kiện.
Là tác giả của 1 cuốn sách, đồng tác giả 04 cuốn sách khác giúp mình định vị thương hiệu cá nhân, được biết đến nhiều hơn, trở thành khách mời trong nhiều buổi Workshop, được hợp tác với những dự án hay ho, được kết nối với nhiều cây viết giỏi,…
Vậy đó, trở thành tác giả sách đôi khi không làm bạn giàu có, nhưng lại mở ra vô vàn cơ hội khác. Cuốn sách như một cầu nối giúp bạn được biết đến nhiều hơn (hay còn gọi là xây dựng và phát triển thương hiệu), từ đó giúp bạn có thêm thu nhập (từ những hoạt động sau khi ra mắt sách). Và nhờ đó, bạn được mở mang, học hỏi và phát triển.
